Modernliğin Şehir Manzaları:
Sherlock Holmes’tan Otto Wagner’e
Eleştirel Gezintiler
David Frisby
Çeviren: Adem Bölükbaşı
Editör: Abdullah Başaran
On dokuzuncu yüzyılın ortalarından bu yana modern metropol, modernliğin inşası ve farklı deneyimlerini gözlemleme imkânı sağlayan en önemli tezahür alanlarından biri olmuştur. Bu imkânı sonuna kadar kullanan David Frisby, Modernliğin Şehir Manzaraları’nda modern metropolü merkeze alarak özgün ve eleştirel bir modernite eleştirisi ortaya koyar.
1830’ların Paris’inden başlayıp Eski Viyana ve Yeni Viyana’ya uğrayan Frisby, nihayet 1930’ların dünya metropolü Berlin’e doğru uzanarak okuru adeta bir keşif gezisine çıkarır. Bu bağlamda, flanör/flanöz figürleri, dedektiflik ajansları ve erkek-kadın dedektifler, Viyana ve Berlin şehirlerinin karşılaştırılması, Eski Viyana ve Yeni Viyana’ya dair değerlendirmeler, uluslararası fuarlar, şehir planlamacılığı ve Alman dışavurumculuğu gibi görünürde pek de alakalı durmayan ancak modern kentin kesiştirdiği bir dizi ilginç meseleye değinir. Sherlock Holmes ve Auguste Dupin gibi hayalî karakterlerden Georg Simmel gibi sosyologlara, Walter Benjamin gibi kuramcılardan Martin Wagner ve Otto Wagner gibi mimarlara uzanan geniş bir yelpazede sosyal teori, mimari, kent teorisi, sosyoloji, felsefe, kültür çalışmaları gibi farklı disiplinlere göz kırpar. David Frisby böylece Modernliğin Şehir Manzaraları’nda, salt bir metropol analizi ortaya koymakla kalmaz aynı zamanda metropolün hayalî karakterlerle olan ilişkisini de irdeleyerek deyim yerindeyse fantastik bir okuma deneyimi de sunar.
Görünmez Kentler'i Okumak:
Sınırlı Mekânda Sınırsız İmkânlar
Editör: Abdullah Başaran
Eskizler: Sümeyye Yıldız
Italo Calvino 1972’de yoktan elli beş şehri yaratalı beri kâğıdın üzerindeki mürekkep yer değiştirir oldu: Görünmez Kentler’in sayfalarında “mekân” ve “rüya” birbirlerinin yerine geçer hâle gelene kadar tekrar tekrar doğuyor. Jeanette Winterson "Görünmez Kentler okuma şeklimizi ve şiir ile nesir arasındaki dengede nelerin mümkün olabileceğini değiştirdi" diyordu. Bu derleme tam da metnin imal ettiği bu imkânlara dair on altı soruşturmayı havi: Felsefeden mimariye, karşılaştırmalı edebiyattan turizme, poetikadan göstergelere, Marko Polo’nun rivayetlerini görünürün eşiğine getiriyor bu teşebbüsler.
"Bu derlemede bir araya gelen yazılarda bu metinle iştigal etme tarzlarımızı ortaya koymuş olduk… Görünmez Kentler’in bize sunmuş olduğu ara yolları ve dehlizleri kat ettik, geçitlerden ve köprülerden aşina olmadığımız fakat yabancılık da çekmediğimiz bambaşka yerlere ulaştık. Birlikte okuduk, içine girdik, dolandık, belki kendimizi kaybettik ama aynı yollardan geçmedik." —Abdullah Başaran
Katkı Sunanlar
Abdullah Başaran • Emirhan Kurtuluş • Bülent Ayyıldız • May C. Peckham • Esma Yayla • Beyza Yıldız • Meltem Bali • Mary C. Rawlinson • Barışcan Demir • Mihriyenur Yetik • Betül Sarı & Oktay Orhun • döndü şahin & Barışcan Demir • Martin Mclaughlin • Aydan Aksakal Çakır • Merve Yalçın Pelit • Hacer Meryem Kor • Sümeyye Yıldız
Edebi Mekânın Poetikası
Bekir Şakir Konyalı
Editör: Abdullah Başaran
Mekânın oluşla (zaman), oluşlarda meydana gelen bir varlık kazanma olduğunu düşündüğümüzde, mekâna (space) anlam verenin, yerdeki (place) imkânın farklı perspektiflerle (mimari, musiki, şiir, roman, resim ve benzeri) açığa çıkması olduğu söylenebilir. Her açığa çıkışla, ontik olan (yer), ontolojik (mekân) bir mahiyet kazanır. Verili zeminin (yer) potansiyellerini fark etmeye, imkânlarını açığa çıkarmak üzere onunla ilişkili olmaya, diyalog kurmaya, mekânın vuku bulması olarak bakılabilir. Başka bir deyişle, bir konu (sache) olarak yer, mekânlaşmasını etrafında cereyan eden yorumlarda bulur. Diyebiliriz ki yer, kendinde tuttukça, kendinden bahsettirdikçe mekânlaşır.
Mimarlar Neden Bachelard Okur?
Derleyenler: M. Taha Tunç / Sümeyye Yıldız
“Gecenin bir yarısı kalktığınızı düşünün; bedeniniz yatağın ayakları arasında tam olarak ne kadar aralık olduğunu ve ne yapması gerektiğini bilir. Bir bakıma, etrafınızdaki mekân sizinle konuşur ve incelikle kurulmuş ritim oyunları arasına yerleştirir sizi. Mekânı hareket, ses ve doku ritimleriyle özümsediğimiz —etrafımızdakilerle yankılandığımız— her gün dolu dolu yaşanan bir olaydır bu. Mekân ve zaman bedende birleşir. Bu derin beden bilinci tam da yerleşmenin tanımıdır. Bachelard mimarinin Öklidci geometriye dayanarak anlaşılmasından kurtarıp mekânın yaratıcı poetikasına ulaştırdı bizi.”
Gaston Bachelard’ın hayranlık uyandıran mekân çalışmalarını farklı disiplinlerle birlikte kat etmeyi amaçlayan bu kitap, okurunu hem Bachelard’la hem de onun felsefi, edebi, mimari, tasarım yorumlarıyla buluşturuyor. Farklı disiplinlerin “mekân” fikrinden hareketle aslında sadece mimari için değil ilgili her disiplin için sorulması gereken soruyu gündeme getiriyor: “Mimarlar neden Bachelard okur?” Elinizdeki derleme barındırdığı metin ve görsel çeşitliliğiyle mekânların ritmini bulmaya çalışıyor. Mimari, felsefe ve edebiyat meraklısı okurların keyifle peşine düşeceği bir serüven sunduğumuzu düşünüyoruz.
Katkı Sunanlar
Gaston Bachelard • Abdullah Başaran • Edward S. Casey • Bekir Şakir Konyalı •
M. Taha Tunç • Juhani Pallasmaa • Sarah Robinson • Suat Baran • Emre Çakar •
Merve Eflatun & Emirhan Kurtuluş • Zuhal Emirosmanoğlu • Pınar Geçkili Karaman
Yayıma Hazırlananlar
Mekânın Kaderi: Felsefi Bir Giriş
Edward S. Casey
Çeviren: Abdullah Başaran
Mekân ve Hermenötik
Burhanettin Tatar
Editör: Abdullah Başaran
